درآمدی بر «نظریه سرمایه اجتماعی» با تکیه بر آموزه های شیعه
کد مقاله : 1071-CONF2
نویسندگان
حامد پوررستمی *
پردیس فارابی دانشگاه تهران
چکیده مقاله
یکی از موضوعات مهم در جامعه شناسی، نقش ایدئولوژی و ارزشهایِ دین پایه، بر نظریه های جامعه شناختی و پدیده های اجتماعی است. نمونه بارز این آموزه ها، سخن حضرت فاطمه زهراء علیها السلام است مبنی بر اینکه «فجعل الله ... طاعتنا نظاما للملة و إمامتنا أمانا من الفرقة ؛ خداوند پیروی از ما اهل بیت را سبب برقراری نظام اجتماعی و رهبری ما را عامل در امان ماندن از تفرقه ها قرار داده است». فرضیه مقاله بدین سمت رفته است که این سخن ناظر به «نظریه سرمایه اجتماعیِ امامت پایه» است چرا که در این نوشتار نظریه سرمایه اجتماعی به قضایای تعمیم یافته در شبکه تعاملی مطلوب اجتماعی تعریف شده است که از یک عنصر قوام بخش تعلیلی برخوردار است و و این عنصر تعلیلی، ولایت پذیری جامعه است که موجبات نظام بخشی و امنیت روانی و رفتاری را در عالی ترین مراتب سرمایه اجتماعی تحقق خواهد بخشید. در این نظریه نوع رابطه میان متغیر امامت و سرمایه اجتماعی، از نوع علّی و رویکرد تبیینی است نه آنکه تنها رابطه همبستگی از نوع مستقیم وجود داشته باشد. قرائنی مانند ظهور کلام، قواعد ادبی و لغوی، و همچنین شواهد تاریخی، همگی دلالت بر وجود رابطه ای علی (نه همبستگی) دارد.
کلیدواژه ها
سرمایه اجتماعی، حضرت فاطمه زهرا علیها السلام، نظام امامت، انسجام، نظریه سرمایه اجتماعی
وضعیت: پذیرفته شده